strandvondsten.nl - Planten determinatie en terminologie

Introductie

Om een soort goed te kunnen beschrijven of determineren is het belangrijk om te weten hoe je er naar moet kijken en wat we met bepaalde termen bedoelen. Dit artikel geeft de beschrijving van de op deze site gebruikte termen.

Overzicht

Beschrijving: Een algemene beschrijving die min of meer een samenvatting is van de determinatie sectie.
Alias: Als het voor determinatie nodig is om een soort tweemaal op te nemen, dan verwijst men onder Alias naar de volledige beschrijving. Als de Alias-term aanwezig is en data bevat dan zal alleen de beschrijving worden weergegeven, verdere informatie wordt genegeerd.
Vormen: beschrijving van de verschillende vormen die er bestaan

Test

Determinatie: Tips en aanwijzingen voor de determinatie
Lijkt op: Soorten waarmee makkelijk verwarring kan ontstaan. Meestal zijn dit soorten uit hetzelfde genus.
Vindplaatsen: Geografische vindplaatsen waar de soort gevonden kan worden, of waar de soort gevonden is. Sommige soorten komen alleen op heel specifieke plekken voor terwijl anderen langs de gehele Noordzeekust gevonden kunnen worden.
Tijdvak: De tekst hier kan zijn "vanaf ..." wat betekent dat de soort op een bepaald moment is geïntroduceerd nog steeds leeft. Een andere mogelijkheid is "van ... tot ..." (of allen "tot ...") wat betekent dat de soort is uitgestorven.
Evolutie: Hoe is de soort ontwikkeld door de eeuwen heen.
Voorouder: Als bekend de naam van de vorige generatie
Etymologie: De herkomst van de naam van de soort, dit kan zowel voor de Nederlandse naam als voor de Latijnse naam zijn.
Synoniemen: Andere namen die in de literatuur voorkomen. Er wordt veel geschoven met namen. Vroeger ging men voor determinatie en familie bepaling voornamelijk af op uiterlijke kenmerken, maar met de komst van DNA onderzoek moet er soms geconstateerd worden dat een soort bij een andere familie hoort. Oudere literatuur kent dan alleen de oude naam.
Bijzonderheden: Wetenswaardigheden die niet in een van de andere secties al behandeld is.

Het leven

Bevruchting: Periode van bevruchting en hoe de bevruchting plaatsvind, bij planten is dit de bloeiperiode.
Bloeiperiode: Bloeiperiode van bloemvormende planten
Bevruchtingswijze: copulatie, pelagisch, eolisch, dieren (bij planten)
Levensvorm: Voor planten: Therofyten, Fanerofyten, Epifyten, Chamaefyten, Hemikryptofyt, Geofyten, hydrofyten, freatofyten, afreatofyten, halofyten
Embryonale fase: De periode na de bevruchting en voor de geboorte
Geboorte: Bij dieren: wanneer, na hoeveeltijd en onder welke omstandigheden vind de geboorte plaats
Kiemrust: tijd die kan zitten tot ontkieming, planten waarbij kieming al plaatsvind aan de plant (grassen) heten levenbarend
Kieming: Bij planten: een- of tweezaadlobbig en wanneer, na hoeveeltijd en onder welke omstandigheden kiemt een plant
Larvale fase: De veliger fase
Broed: Het stadium waarbij het vrije leven overgaat naar een bodem leven, de broedval, dit geldt alleen voor bodemdieren.
Juveniele fase: De periode na een van de voorgaand gebeurtenissen en voordat er geslachtsrijpheid optreedt
Geslachtsrijp: vanaf welke leeftijd ze instaat zijn om nakomelingen te maken
Groeivorm: Alleen voor planten: bedektzadigen, korstmossen, mossen
Bloeiwijze: Alleen voor planten: eenmalig, overblijvend
Zaadverspreiding: wind, water, dieren, zelf
Groei: Overzicht van maten en leeftijd
Levensverwachting: dit is meestal de maximale leeftijd die ze kunnen bereiken, enkele veel gebruikte termen: eenjarig, tweejarig, meerjarig
Voedsel: Wat eten ze zelf
Filtratie snelheid: hoeveel water wordt er per uur gefilterd bij bijvoorbeeld schelpdieren
Filtratie efficientie: hoeveel van het opgenomen voedsel komt ten goede van de energiehuishouding bij bijvoorbeeld schelpdieren
Vijand: door wie worden ze gegeten
Symbiose: Met wie leeft het dier of plant, al dan niet vrijwillig, samen.
Habitat: Een beschrijving van het leefgebied. Kan de soort bijvoorbeeld aangetroffen kunnen worden in zout-, brak- en zoetwater. Op welke diepte leeft de soort? al dit soort vragen kan beantwoord worden bij Habitat.
Saleniteit: Het minimale en maximale zoutgehalte dat ze nodig hebben om te kunnen overleven
Temperatuur: De temperatuur range die nodig is om in leven te blijven
Dichtheden: Het aantal exemplaren per vierkante meter
Voortbeweging: De minst bewegelijke manier van leven is door hechting aan substraat (zoals pokken), danwel door wortels in de bodem. Iets bewegelijker zijn bijvoorbeeld de mosselen. Zij hechten zich aan een oppervlak middels byssus draden, maar vergis je niet als een mossel wordt aangevallen door bijvoorbeeld een purperslak dan kan hij deze ook in de byssusdraden inspinnen. Wat dan weer heel vervelend voor de purperslak is.
De belangrijkste manier om voort te bewegen is door gebruik te maken van benen. Maar schelpen kunnen zich bijvoorbeeld ook in graven met hun voet en vissen kunnen zwemmen. Kortom er zijn vele manieren van voorbeweging mogelijk.
Verspreiding: Het aardrijkskundige gebied waarin we de soort leeft. Bijv. Noordzee, Oostzee, Atlantische Oceaan, etc. Dit verschilt van de Vindplaats dat de verspreiding het leefgebied is, voor schelpen geldt bijvoorbeeld dat ze hun verspreiding in zee is, maar dat ze op het strand gevonden kunnen worden.

De plant

De termen die we gebruiken om de planten te beschrijven hebben we bijna allemaal uit de artikelen op Wikipedia. De gebruikte artikelen zijn:

http://nl.wikipedia.org/wiki/Plantenmorfologie

http://nl.wikipedia.org/wiki/Wortel_%28plant%29

http://nl.wikipedia.org/wiki/Stengel

http://nl.wikipedia.org/wiki/Blad

http://nl.wikipedia.org/wiki/Bloem_%28plant%29

http://nl.wikipedia.org/wiki/Vrucht_%28plant%29

http://nl.wikipedia.org/wiki/Pit_%28zaad%29

http://nl.wikipedia.org/wiki/Zaad_%28plant%29

We willen dan ook naar deze artikelen verwijzen voor een nadere uitleg van de gebruikte termen.

Hoogte
Wortel
Wortelvorm
Adventiefwortels
Luchtwortels
Trekwortels
Ademwortels
Plankwortels
Stekels
Knolvormige wortels
Wortelopslag
Zijwortel
Wortelmutsje
Wortelharen
Worteldiepte
Wortelhals: Overgang van wortel naar stengel
Stengel
Stengelgroei: rechtop, kruipend, wortelstok
Wortelstokken: de ondergrondse stengel
Stengeltype: kruidachtig of verhout
Stengelleden
Stengelledenkern: hol of gevuld
Stengelknopen: vaak verdikte plaats waar de bladeren staan ingeplant
Stengelgroeipunt
Stengelkleur
Stengelvorm
Stengellengte
Stengeldoorsnede
Stengeloppervlak: glad, behaard, gestekeld
Stengelharen
Stengelstekels
Vertakking
Blad
Bladstand: afwisselend, tweerijing, kruisgewijs, krans, rozet, langs de stengel
Bladbasis: Aanhechtingsplaat van bladsteel aan de stengel
Bladoortjes
Bladschede: Op de grens van bladschijf en bladschede zit het tongetje (ligula) met soms ook oortjes.
Bladschede kleur
Bladtong
Bladsteel: Als de bladsteel ontbreekt is er sprake van een zogenaamd zittend blad.
Bladscharnier
Bladschijf
Blad lengte
Blad breedte
Bladvorm: rond, ovaal, langwerpig, lancetvormig, lijnvormig, omgekeerd eirond, spatelvormig, hartvormig, niervormig, handvormig, ruitvormig, eirond en driehoekig
Bladrand: gegolfd, gezaagd, getand, gekarteld, of dubbel gezaagd
Bladtop: afgerond, spits, uitgerand, genaald of ingesneden
Bladvoet: afgerond, spits, hartvormig, wigvormig, scheef, vlak of stomp
Bladkleur boven
Bladkleur onder
Bladoppervlak: glad, behaard
Bladnerf
Nervatuur: veernervig, parallelnervig, kromnervig, handnervig, eennervig of netnervig
Bloem: Eenslachtig of tweeslachtig
Bloemvorm: alleenstaand, aar, scherm, hoofdje
Bloemkleur
Bloem inplanting: eindstandig, schijnbaar eindstandig of okselstandig
Bloem aantal
Aar
Aar lengte
Aar rijen
Aar bloemen
Aar as
Lemma
Bloemstengel
Bloembodem
Bloemdekblad
Tweezijdig symmetrisch: nee, lipbloem, gemaskerde bloem, vlinderbloem, lintbloem
Kelkblad
Kelkkafjes
Kroonblad
Kroonblad vergroeiing: niet, trechtervormig, radvormig, klokvormig, kroesvormig, buisvormig
Meeldraden: mannelijk
Helmdraad
Helmknop
Helmhokjes
Stamper: vrouwelijk
Stijl
Stempel
Vruchtbeginsel
Vruchten
Vrucht samenstelling: enkelvoudig, meervoudig, samengesteld of schijn
Vruchttype: bes, bottel, steenvrucht, pitvrucht, komkommervrucht, oranjevrucht, samengesteld, kluisvrucht, vijfkluizig, peul, kokkervrucht, hauw, hauwtje, kleppen-doosvrucht, tanden-doosvrucht, spleten-doosvrucht, poriën-doosvrucht, deksel-doosvrucht, noot, nootje, gevleugelde noot, gevleugelde dubbele dopvrucht, tweedelige splitvrucht, gevleugelde tweedelige splitvrucht, driedelige splitvrucht, vierdelige splitvrucht, vijfdelige splitvrucht, veeldelige splitvrucht, graanvruchten, overige doosvruchten
Hokkigheid
Pit: pit beschrijving
Zaad: Hoe zien de zaadjes van planten er uit.
Bedektzadigen: ja/nee
zaadknoppen
Zaadlobben: 1,2
Zaad lengte
Zaad beharing