Koelen
Voor onze aquariumdieren is de meest ideale temperatuur, volgens de literatuur, zo rond de 15°C. We moeten het water dus koelen. Natuurlijk willen we tegen zo laag mogelijke kosten zo veel mogelijk rendement hebben. Het simpelste en goedkoopste koelsysteem werd beschreven door Bob Entrop in "Inrichting en onderhoud van het Zee-aquarium". Het stukje heb ik letterlijk overgenomen uit de Vita Marina, waar het letterlijk overgenomen is uit het boek van dhr. Entrop.
Koelsysteem voor parterrebewonders
Er is een koelsysteem ontworpen dat eenvoudig samen te stellen is, goed functioneert en een constante temperatuur van het aquariumwater, ook in de warme zomermaanden, van 15-16°C mogelijk maakt.
Het principe van dit systeem is aquariumwater door een lange slang laten stromen, die onder de vloer - ter hoogte van het grondwaterpeil - in een gegraven gat ligt en daar de temperatuur van het grondwater aanneemt, waardoor afkoeling ontstaat.
Uit dit principe blijkt dus meteen dat dit koelsysteem alleen geschikt is voor bewoners van benedenhuizen. De watercirculatie wordt door een eenvoudig membraanpompje bewerkstelligd. In de volgende afbeelding is het koelsysteem enigzins schematisch weergegeven. Het materiaal dat we nodig hebben is het volgend:
- 100 cm plasticbuis 5/8 duim Ø
- 80 cm plasticbuis 2 duim Ø
- 10 m plasticslang, die absoluut gifvrij moet zijn!
- 2 plaatjes celluloid of plastic van 6 x 6 cm
De dikke plasticbuis wordt door de midden gezaagd en beide stukken aan een zijde afgesloten met de plasticplaatjes van 6 x 6 cm, waaruit we eerst schijfjes hebben gezaagd (figuurzaag) iets groter dan de buitenmaat van de dikke buis. Met plasticlijm laat het zich goed plakken. In deze bodemplaatjes boren we een gat iets kleiner dan de binnenmaat van de 5/8 duim buis. Op het bodemgat plakken we een stukje 5/8 buis van ongeveer 10 cm. De twee uiteinden van de lange plasticbuis worden nu op de korte buisjes geschoven. Buis B1 en B2 alsmede de lange plasticslang gieten we vervolgens vol zeewater.
In buis B1 komt een overloophevel te hangen, die in verbinding staat met het aquariumwater. In buis B2 staat een filterbuis, die op een luchtpompje aangesloten is en zijn uitlaat boven het aquarium heeft.
Wanneer nu de pomp in werking gesteld wordt, nadat buizen B1 en B2 aan de rand van het aquarium opgehangen zijn, wordt er water uit buis B2 gepompt, maar op hetzelfde moment loopt er evenveel water door de overloophevel uit het aquarium naar buis B1.
Dit water gaat de lange weg door de plasticslang afleggen, die we in ons gegraven gat netjes opgerold hebben. Door de communicerende werking van de buizen B1 en B2 stijgt het koude water weer naar buis B2 en wordt vandaar weer in het aquarium teruggevoerd.
En het resultaat? Bij een kamertemperatuur van 19-20°C bleef het zeeaquarium van 125 liter inhoud op 12-13°C! Een pracht resultaat dus.
De thuis tap of het Peltier element
Spelen met electronica is meestal een leuke bezigheid. Consumenten artikelen die moeten koelen zoals bijvoorbeeld de thuis tap of de koelbox voor in de auto, maken gebruik van een Peltier element. Dit is een stukje electronica dat aan een kant koud wordt en aan de andere kant warm als je er een gelijk spanning op zet, draai je de spanning om dan wordt de andere kant koud. Via websites waarop tweedehands goederen aangeboden worden kan je een eenvoudige biertap vaak al kopen tussen de 25 en 35 euro. Je koopt dus voor die prijs, een peltier element, een koellichaam, de benodige voeding, een luchtpomp en vaak ook nog een temperatuurmeter. Da's niet duur.
Het slopen kost wat werk, maar da's goed voor de interne menselijke verwarming. Ik had een Philips systeem op de kop getikt en deze koelde een aluminiumbodem via het peltier element. Bij de eerste test die ik deed liet ik het geheel in elkaar en had ik alleen al het onnodige plastic, isolatie en pompsysteem verwijderd. De aluminiumbodemplaat deed ik in het aquarium en toen spanning op de voeding. Na een nacht was de temperatuur in het aquarium gedaald van 17°C naar 15°C (48 liter). Dat was een bemoedigend begin. Helaas begon na verloop van twee weken het aluminium te reageren met het zeewater, dat leek mij niet gezond voor het leven in het aquarium, dus opzoek naar een andere oplossing.
De processor van een computer moet ook gekoeld worden en om de koeling zo optimaal mogelijk te maken wordt er tussen de de processor en het koelgedeelte een pasta gestopt die ervoor zorgt dat de afvoer beter plaats vindt. Mijn gedachte was simpel, plak de koude kant van het peltier element op het glas van een aquarium met deze pasta, en "lijm" het koellichaam tegen het glas. Bij voortdurende koeling zou het glas uiteindelijk de temperatuur van het peltier element moeten krijgen. Door de waterpomp zo te richten dat het water langs het raam geleid wordt, zou er afkoeling moeten ontstaan. Ik vond de oplossing niet ideaal, de warmte overdracht was niet goed genoeg.
De koelkast
Referentie temperaturen
Om te weten wat je dieren lekker vinden is het belangrijk om te weten wat de temperatuur is van het zeewater waar ze zelf in leven. Dit is, ook historisch, te achterhalen via een aantal websites: