Ensis Schumacher, 1817
- PharidaeDeterminatie
| Klein tafelmesheft (Ensis minor) Is de schelp vrijwel recht met een afgeknotte voorrand? |  |
| Groot tafelmesheft (Ensis siliqua) Is de schelp vrijwel recht met een afgeronde voorrand? |  |
| Kleine zwaardschede (Ensis ensis) Is het voorste spierindruksel duidelijk langer (meer dan 1.6x zo lang) als het ligament en is de schelp matig tot sterk gebogen en het voorste spierindruksel is achteraan afgrond? |  |
| Grote zwaardschede (Ensis magnus) Is het voorste spierindruksel duidelijk langer (meer dan 1.6x zo lang) als het ligament? |  |
| Amerikaanse zwaardschede (Ensis leei) Heeft de mantelbocht een golf en is de schelp duidelijk niet fossiel? |  |
| Ensis hausmanni Is de voorzijde afgerond (niet afgeknot) en heeft de schelp een verdikking juist vlak voor de mantellijn aan de voorkant? Alleen fossiel | Ja |
| Ensis waltoniensis Loopt de mantellijn aan de voorzijde recht naar beneden en ligt deze ongeveer even ver van de voorrand als van de onderrand? Alleen fossiel | Ja |
| Ensis complanatus Alleen fossiel | Ja |
Notities:
Ensis soorten hebben een vierde opening in de mantel.
De Kleine zwaardschede ondersoorten (slank en breed) zijn in deze tabel niet opgenomen. Voor de determinatie van de ondersoorten kan men verder lezen bij de Kleine zwaardschede pagina zelf.
Bronnen:
- http://www.anemoon.org/anm/etymologie/zeeschelpen/ensis
- Bruyne, R.H. de en Th. W. de Boer, Schelpen van de Waddeneilanden, Fontaine Uitgevers, 2008
- Wesselingh, F.P. et al, Fossiele schelpen van de Nederlandse kust, Naturalis, 2010
- Severijns, Nathal, Eenvoudige sleutel met afbeeldingen voor de West-Europese mesheften (Solenidae) en zwaardscheden (Pharidae), Edegem (Belgium)
- http://rstb.royalsocietypublishing.org/content/242/687/59.abstract
- http://home.hccnet.nl/pm.jansen/animals/mesheft.htm
| Overzicht | |
| De Schelp | |
| Basis vorm | smal, langgerekt, recht of iets gebogen |
| Dikte | stevig, ondoorschijnend |
| Voorrand | gapend, iets afgerond |
| Achterrand | gapend, iets afgerond |
| Apex | zeer dicht bij de voorrand |
| Periostracum | |
| Periostracum dikte | resistent |
| Periostracum kleur | groengeel |
| Periostracum structuur | glanzend |
| Ostracum | |
| Ostracum kleur | wit, versierd met gekleurde strepen of banden |
| Kiel | van boven-voorzijde naar onder-achterzijde; deelt twee velden van verschillende kleur en structuur |
| Binnenkant kleur | wit, bij jonge exemplaren schijnt de tekening van de buitenkant door |
| Binnenkant structuur | iets porseleinachtig glanzend |
| Slot | |
| Ligament | tensilium |
| Tensilium plek | ongeveer een kwart van de totale lengte |
| Slottanden | R: 2 L: 3 |
| Cardinale tanden | R: 1; kort en klauwvormig L: 2; kort en klauwvormig |
| Laterale tanden | R: 1; lang, lijstvormig L: 1; lang, lijstvormig, bijna parallel aan de bovenrand |
| Mantelbocht | diep, op ongeveer 1/6 van de totale lengte van de achterrand |
| Sluitspieren | |
| Het Weekdier | |
| Mantelrand | vergroeid, behalve voor de siphonen, de voet en een ventrale opening (die ook kan ontbreken) |
| Siphonen | kort, grotendeels vergroeid, alleen aan de uiteinden gescheiden en dragen daar elk een krans van tasters |
| Voet vorm | lang en relatief smal |
| Byssusklier | bij jonge exemplaren op de voet |
| Radula | |
| Spieren | |
| Voortplantingsorganen | |
| Het leven | |
| Voedsel | phytoplankton |
| Voortbeweging | Ingraven: Als de schelp plat op de bodem ligt graaft de voet zich met een bocht in het zand, zodanig dat hij vertikaal zich kan ingraven. Hierbij komt hij eerst schuin en later recht te staan. Bij het rechtstandig ingraven wordt de voet snel uitgestoken en met de spitse punt in het zand gedreven. Deze punt buigt zich vervolgens haakvormig om naar de dorsale kant. Bij de derde fase verbreedt de voet zich tot een soort stempel. Deze drie bewegingen kunnen zich een aantal malen in dezelfde volgorde herhalen, totdat de voet op maximale lengte buiten de schelp is. Daarna verbreedt de stempelvormige zool zich zeer sterk en werkt als een anker, terwijl de voet zich in de lengte richting verkort en de schelp omlaag trekt. Voor de contractie van de voet sluit de schelp zich zoveel mogelijk. Trekt de voet zich krachtig samen dan wordt uit de schelpruimte van het dier een groot deel van het water geperst, zowel opwaarts door de siphonen als benedenwaarts via de pedale opening, waarmee tevens het omringende zand wordt weggespoeld. De bewegingen hebben regelmatig en snel plaats. |
| Habitat | Levend in bijna vertikale houding, het vooreinde benedenwaarts, siphonen aan de grens van water en bodem. |
| Saleniteit | tussen de 30 en 40 PSU |
| Verspreiding | Atlantische, Pacifische en Indische Oceaan |
| Bronnen | |
| Literatuur |
|